میوکاردیت

میوکاردیت، یک فرایند التهابی است که میوکارد را درگیر کرده و می‌تواند باعث اتساع قلبی، ترومبوز دیواره قلبی، انفیلتراسیون سلول­ های خونی در گردش اطراف عروق کرونری و تباهی فیبرهای عضلانی گردد.

میزان مرگ و میر بر اساس شدت بیماری متفاوت است و اغلب بیماران دارای علائم خفیف، به طور کامل بهبود می­یابند؛ ولی برخی از بیماران دچار ضعف عضله قلبی و نارسایی قلبی می­شود.

علل میوکاردیت

میوکاردیت گونه ­های متعدد و عوامل احتمالی متفاوتی دارد که سبب بروز بیماری می ­شود.

– میوکاردیت معمولاً به علت عفونت­های ویروسی (مانند ویروس نقص ایمنی انسانی و ویروس آنفولانزای نوع A)، باکتریایی (استرپتوکوک، مننگوک، کلستریدیوم، مایکو باکتری و..)، قارچی و انگلی (قارچ کاندیدا، آسپرژیلوس، کریپتوکوکوس، مالاریا، توکسوپلاسما و..)، ائوزینوفیلی (نفوذ ائوزینوفیل در عضله قلبی) ، لنفوسیتی (نفوذ لنفوسیت ها درعضله قلبی) و عفونت اسپیروکتال (روده­ای) ایجاد می­گردد.

– میوکاردیت می­تواند در ارتباط با اختلال ایمنی باشد و بعد از عفونت­های حاد سیستمیک مانند تب روماتیسمی اتفاق بیفتد.

– این عفونت می‌تواند در بیماران دریافت کننده داروهای سرکوب کننده ایمنی، بیماران مبتلا به آندوکاردیت عفونی و افراد مبتلا به کرون ایجاد شود.

– میوکاردیت می‌تواند در اثر واکنش التهابی به توکسین ها از جمله داروهای استفاده شده در درمان سایر بیماری ها مانند آنتراسیکلین­ها (برای درمان سرطان) و رادیوتراپی (بخصوص سمت چپ قفسه سینه و یا قسمت فوقانی فوقانی پشت بدن) ایجاد گردد.

– میوکاردیت می تواند ایدیوپاتیک (دارای علت ناشناخته) باشد.

– میوکاردیت می­تواند حاد (علائم به سرعت بروز می یابد و معمولا پس از یک یا دو هفته کاهش می یابد) یا مزمن (بروز آهسته علائمی که بیش از دو هفته استمرار دارد)

این بیماری در بخش کوچکی از میوکارد ایجاد شده و سپس در سراسر میوکارد منتشر می­شود؛ درجه التهاب و نکروز میوکارد تعیین کننده میزان تخریب بافت کلاژن و الاستین بین بافتی است، هرچه تخریب بیشتر باشد؛ تغییرات همودینامیک علائم و نشانه‌های ناشی از آن شدیدتر خواهد بود.

تظاهرات بالینی

علائم میوکاردیت حاد به نوع عفونت، درجه آسیب میوکارد و ظرفیت بهبودی میوکارد بستگی دارد.

بیماران ممکن است بدون علامت بوده و عفونت خود به خود بهبود می‌یابد؛ در مواردی که علائم خفیف تا متوسط می­باشد و بیمار دچار خستگی، تنگی نفس، سنگ‌کوب، تپش قلب و گاهی ناراحتی در قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم می گردد، بیمار نیاز به توجهات درمانی دارد.

شایع­ترین علائم، علائمی مشابه آنفولانزا هستند، بیماران ممکن است دچار مرگ ناگهانی قلبی شده و یا به سرعت به نارسایی احتقانی قلبی شدید مبتلا گردند.

بیمار مبتلا به میوکاردیت به ندرت با کاهش ناگهانی هوشیاری همراه می­باشد که معمولا از ضربان غیر طبیعی قلب ناشی می­شود.

به طور کلی بیماران ممکن است تمام یا بعضی از این علائم را تجربه کنند و حتی این امکان وجود دارد با هیچ یک از این علائم مواجه نشود.

بررسی و یافته­ های تشخیصی

در ارزیابی بیمار ممکن است اختلال قابل تشخیص وجود نداشته باشد و بیمار شناخته نشود که غالبا اینگونه است.

+ نوار قلب (الکتروکاردیوگرام)

طی این روش فعالیت الکتریکی قلب از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می­گیرند؛ ثبت شده روی صفحه نمایشگر نشان داده می شود یا روی کاغذ چاپ می شود.

+ اکوکاردیوگرافی

در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می­شود؛ که برای انسان قابل شنیدن نیست، بعد از تجزیه و تحلیل این امواج تصویری از قلب نمایش داده می شود و ما می­توانیم برای آنالیز سرعت و میزان خون در رگ­ها نیز از این روش استفاده کنیم.

+ تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس از قفسه سینه

طی این روش  تصویری از قلب، ریه­ها و دیگر ارگان­های قفسه سینه مشخص می‌شود و پزشک با توجه به آن اطلاعاتی در رابطه با اندازه و شکل قلب به دست می‌آورد.

+ به ندرت از بیوپسی پریکارد برای تایید تشخیص استفاده می­شود

طی این روش یک قطعه کوچک از بافت پریکارد قلب به منظور بررسی و آزمایش برداشته می شود.

+ تصویر برداری CTبهترین ابزار تشخیصی در تعیین اندازه، شکل و محل افیوژن­های پریکارد است.

پیشگیری

پیشگیری از بیماری­ های عفونی مستلزم ایمن‌سازی مناسب (مانند آنفولانزا و هپاتیت) و درمان زود هنگام می‌باشد؛ که مهمترین اقدام در کاهش بروز میوکاردیت است.

از آنجایی که التهاب عضله قلبی به ندرت اتفاق می­افتد، اطلاعات کمی در رابطه با علل و درمان آن وجود دارد.

میوکاردیت یک عارضه ارثی نیست و هیچ ژنی نمی­تواند مسئول بروز این بیماری شود.

تدابیر طبی

التهاب قلب اکثرا به خودی خود به طور کامل درمان می­ شود.

درمان بیماران با توجه به علت زمینه ای، در صورتی که شناخته شود (مثلا مصرف آنتی بیوتیک درمورد عفونت های باکتریایی گاهی بهبود کامل میوکاردیت را به دنبال دارد) در نتیجه تشخیص صحیح علت بروز التهاب برای درمان بسیار مهم است.

برای کاهش بار قلب، کاهش صدمه به میوکارد و عوارض میوکاردیت استراحت در تخت توصیه می‌شود.

در بیماران جوان مبتلا به میوکاردیت به خصوص ورزشکاران کلیه فعالیت‌ها به مدت ۶ ماه و یا حداقل تا زمان بازگشت اندازه و عملکرد قلب به حالت طبیعی باید محدود گردد.

“فعالیت جسمی باید به آهستگی افزایش یابد.”

اگرچه NSAIDها با اثرات ضد التهابی آن­ها شناخته می­شوند، اما نباید برای کنترل درد در میوکاردیت استفاده شوند؛ زیرا آن­ها در رفع فرآیند التهابی میوکاردیت غیر طبیعی هستند و با بدتر شدن التهاب میوکاردیت همراه هستند.

در صورت شدید بودن علائم مانند از کار افتادن قلب یا تنگی نفس حاد باید درمان های دیگری از جمله مصرف دارو از طریق سرم یا دستگاه­های کمکی عروق برای بیمار در نظر گرفته می ­شود و گاهی پیوند قلب نیز ضرورت می یابد.