آسم، علل، علائم و درمان

آسم یک بیماری التهابی مزمن ریوی می باشد؛ که باعث واکنش بیش از حد مجاری تنفسی و در نتیجه تولید مخاط، ورم مخاط و انسداد برگشت پذیر جریان هوا می گردد.

تجمع ترشحات در راه‌های هوایی تنگ به حدی است، که معمولاً به وسیله سرفه خارج نمی شود.

در برخی افراد آسم یک بیماری جزئی است و برخی دیگر به عنوان یک مشکل اساسی درگیر آن می باشند؛ که در فعالیت‌های روزمره شان تداخل ایجاد می‌کند و ممکن است منجر به یک حمله آسم که تهدید کننده زندگی است نیز شود.

علائم آسم

 علائم آسم در افراد مختلف متفاوت می باشد؛ ممکن است حملات آسم به ندرت اتفاق بیفتد و فرد علائم را فقط در زمان‌های خاص مانند ورزش و فعالیت زیاد داشته باشد یا این علائم به طور مداوم همراه او باشند.

این علائم عبارتند از

– تنگی یا درد در ناحیه قفسه سینه

– خس خس در هنگام بازدم (نشانه شایع آسم در کودکان)

– مشکل خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه

– حملات سرفه یا خس خس سینه که توسط ویروس تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا بدتر می شود.

نشانه هایی که در صورت وجود احتمالاً آسم در حال بدتر شدن میباشد عبارت اند از

افزایش دشواری تنفس که ممکن است همراه با هیپوکسی، سیانوز مرکزی، تعریق بیش از حد، تاکیکاردی و وسیع شدن طی فشار نبض باشد؛ در این حالت فرد نیاز به استفاده بیشتر از دستگاه استنشاقی تسکین سریع دارد.

علل آسم

مشخص نیست که چرا برخی افراد به آسم مبتلا می‌شوند و برخی دیگر به آن مبتلا نمی گردند؛ اما احتمالاً به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ارثی است.

قرار گرفتن در معرض تحریک کننده های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی (مواد حساسیت زا) می شوند؛ می‌توانند علائم و نشانه های آسم را تحریک کنند.

عوامل محرک آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند شامل موارد زیر باشد:

* آلرژن های مختلف مانند: گرد و غبار، هاگ کپک، شوره حیوانات یا ذرات ضایعات سوسک

* عفونت‌های تنفسی (مانند سرماخوردگی)، فعالیت بدنی، هوای سرد، آلاینده‌ها و محرک‌های هوا (مانند دود)

* داروهای خاصی از جمله: بتا بلاکرها، آسپرین، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (ایبوپروفن) و ناپروکسن سدیم

* احساسات و استرس شدید

* سولفیت ها و مواد نگهدارنده ای که در انواع غذاها نوشیدنی ها از جمله: میگو، سیب خشک، سیب زمینی فرآوری‌شده و… وجود دارد.

* بیماری رفلاکس معده وضعیتی که در آن اسید معده به داخل گلو می گردد.

” حملات شدید آسم می تواند زندگی فرد را تهدید کند. “

 علائم اضطراری آسم عبارتند از

• بدتر شدن سریع تنگی نفسی یا خس خس سینه
• عدم تسکین سریع حتی پس از استفاده از دستگاه استنشاقی تسکین
• تنگی نفس شدید در هنگام انجام فعالیت های بدنی

‘حواستان باشد استفاده بیش از حد از داروهای آسم می تواند عوارض جانبی ایجاد کند و ممکن است شما را بدتر کند.’ 

عوامل خطر

– داشتن سابقه خانوادگی در رابطه با بیماری آسم از جمله پدر، مادر، خواهر و برادر

– داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر مانند درماتیت آتوپیک (که باعث قرمزی، خارش پوست یا تب یونجه میشود) سبب آبریزش بینی، گرفتگی و خارش چشم می گردد.

– داشتن اضافه وزن

– قرار گرفتن در معرض دود سیگار

– قرار گرفتن در معرض گازهای خروجی و سایر انواع آلودگی ها

– قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در مصارف کشاورزی، آرایشگری و…

+ آسم یک بیماری مداوم است که نیاز به نظارت و درمان منظم دارد؛ از طرفی کنترل درمان منظم احساس آرامش بیشتری در زندگی شما ایجاد می کند.

+ واکسین شدن علیه آنفولانزا و طوری مانع تشدید شدن آسم به دنبال این بیماری ها می گردد.

+ عوامل محرک آسم را شناسایی و از آن ها اجتناب کنید.

+ داروهای خود را طبق دستور استفاده کنید و هر گونه فعالیتی که ممکن است سبب حمله آسم شود متوقف کنید.

بررسی و یافته های تشخیصی آسم

تهیه یک تاریخچه کامل خانوادگی، محیطی و شغلی ضروری است.
در طی حملات حاد آزمایشات خلط و خون ممکن است که ائوزینوفیلی را نشان دهد؛ اگر آلرژی وجود داشته باشد سطح سرمی ایمونوگلوبین E نیز افزایش می‌یابد و آنالیز گازهای خون شریانی و پالس اکسیمتری در طی حملات را آشکار می سازد در ابتدا هایپوکاپنه (کاهش کربن دی اکسید) وجود دارد.
نرمال بودن مقدار PaCO2 ممکن است دال بر نارسایی تنفسی باشد (اگر سایر علائم از بین نرود)، که علامتی بسیار هشدار دهنده است.
در فاصله بین موارد عود معمولاً عملکرد ریوی نرمال است.

• عملکرد ریوی با دستگاه پالس اکسی متری حجم های ریوی سنجیده می‌شود و اگر حجم های ریوی مشکل داشت بیمار آسم شدیدتری دارد.

عوارض آسم

از عوارض آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پنومونی
• آتلکتازی
• نارسایی تنفسی
• انسداد راه هوایی

درمان دارویی آسم

بسته به شدت بیماری نیاز به مصرف دارو در مبتلایان به آسم متغیر است؛ دارو تنها نقش کنترل علائم را دارد و درمان قطعی دارویی در حال حاضر برای این بیماری وجود ندارد.

داروهای مصرفی برای کنترل علامتی در فاز حاد بیماری

بتا-۲ آگونیست های سریع اثر
مانند: سالبوتامول استنشاقی

آنتی کولینرژیک ها
مانند: ایپراتروپیوم بروماید استنشاقی

به‌ندرت آگونیست های آدرنرژیک
مانند: اپی نفرین استنشاقی

درمان بلند مدت

گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی
مانند: بکلومتازون

آگونیست های آدرنوسپتور بلندمدت
مانند: سالمترول

آنتاگونیست های لکوترین
مانند: مونته لوکاست و زفیر لوکاست

تثبیت کننده های غشای ماست سل
مانند: کرومولین سدیم